«Қазақстан Ғарыш Сапары» ЕҰУ түлектерін конкурстық іріктеусіз жұмысқа қабылдауға дайын


13.jpg


Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінде ЕҰУ-дың академиялық мәселелер жөніндегі проректоры Ардақ Бейсенбайдың қатысуымен «Қазақстан Ғарыш Сапары» өкілдерімен кездесу өтіп, онда ынтымақтастық кеңейту мәселелері талқыланды.

Атап айтқанда, ЕҰУ мен «Қазақстан Ғарыш Сапары» арасында бұрын қол қойылған меморандумда университет түлектерінің тағылымдамадан өтуі және кейіннен осы ұлттық компанияда жұмысқа орналасуы, сондай-ақ ғарыш саласы үшін мамандар даярлаудың қосымша бірлескен білім беру бағдарламасын әзірлеу бойынша мәселелер ауқымын кеңейту ұсынылған.

Белгілі болғандай, бұған дейін физика-техникалық ғылымдар институты, сәулет-құрылыс факультеті кафедраларымен меморандумдарға қол қойылса, қазір ЕҰУ ғылыми-зерттеушілерін ғарыш компаниясының қызметіне тарту мақсатында жаратылыстану ғылымдары факультетімен мәселе пысықталуда.Сонымен, «Геодезия және картография», «Автоматтандыру және басқару», «Гидрология», «География» білім беру бағдарламалары бойынша кәсіптік практиканы өткізу бойынша ынтымақтастық туралы келісімдер жасалды. Сонымен қатар «Ғарыштық техника және технология», «Геодезия және картография» білім беру бағдарламалары әзірленіп, география және экология бойынша жаңа инновациялық білім беру бағдарламалары жоспарлануда.

Жиын барысында «Қазақстан Ғарыш Сапары» АҚ басқарма төрағасының орынбасары Олжас Шоқпаровтың айтуынша, ЕҰУ түлектері ендігі жерде конкурстық іріктеуге қатыспай-ақ жұмысқа орналаса алады. Оның айтуынша, бұл мәселе «Қазақстан Ғарыш Сапары» ҰК» АҚ басқарма төрағасымен талқыланып, оларға ішкі нормативтік құжаттарға өзгерістер енгізу бойынша тиісті тапсырмалар берілді.

«Ішкі нормативтік құжаттарға енгізілген осы өзгерістерге сәйкес, ЕҰУ-мен меморандумға қол қойылғаннан кейін бізге ЖОО түлектерін конкурстық іріктеуден өтпей жұмысқа қабылдау құқығы беріледі. Пилоттық жоба ретінде ЕҰУ-дың 10 үздік түлегін бізге жіберуді ұсынып отырмыз, оларды мамандықтарына қарай қарастырып, жұмысқа қабылдай аламыз», - деп атап өтті О.Шоқпаров, сондай-ақ ынтымақтастықтың басқа да нұсқаларын талқылауды ұсынды.

ЕҰУ-дың академиялық мәселелер жөніндегі проректоры Ардақ Бейсенбай ғарыш саласына сұранысқа ие мамандарды даярлау мақсатында Физика-техникалық ғылымдар, Сәулет-құрылыс, Экономика және Жаратылыстану ғылымдары институттарымен бірлесе отырып, білім беру бағдарламасы әзірленіп, қажет болған жағдайда қосымша пәндер енгізілуі керектігін атап өтті.

«Бізге өз бастамаларыңызбен келгеніңізге қуаныштымыз және әрқашан оларды қарауға дайынбыз. Өз тарапымыздан, ғарыш саласында жоғары білікті мамандар бар екенін ескере отырып, біз де «Қазақстан Ғарыш Сапары» компаниясының қызметкерлерін практик ретінде университетте, мысалы, ЕҰУ филиалында белгілі бір пәндерді оқытуға тартуды, яғни ынтымақтастықты кеңейту үшін барлық мүмкіндіктерді пайдаланғымыз келеді», - деді Ардақ Бейсенбай.

Кездесу барысында «Қазақстан Ғарыш Сапары» «Қазақстан экономикасының секторлары үшін ғарыштық мониторинг» тақырыбында таныстырылым жасады.

Айта кетерлік жайт, 2009 жылы Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Қазақстанның ғарыш саласын дамыту мақсатында зымыран-ғарыш саласы мамандарының шұғыл қажеттілігін ескере отырып, физика-техникалық ғылымдар институтында «Ғарыштық техника және технологиялар» кафедрасын ашты. Кафедра Қазақстанның ғарыш саласының кәсіпорындары үшін ғарыш техникасын жобалау, өндіру және пайдалану бойынша инженерлік кадрларды дайындайды.

Не істелінді?

Жыл ішінде өңделген деректердің жалпы көлемі 52,6 млн.ш. км астам құрады, олар біздің пайдаланушыларға картографиялық қосымшалар түрінде 12 салалық геосервис арқылы берілді.

Өткен жылдың ең үлкен жетістіктерінің бірі – әлеуметтік маңызы бар салаларда бірден екі ақпараттық жүйенің ақпараттық қауіпсіздік талаптарына сәйкестігін растай отырып, өнеркәсіптік пайдалануға енгізу – бұл жерді пайдалану және жер қойнауын пайдалану салалары.

Ағымдағы жылы «JerInSpectr»пайдаланылмайтын жерлерді мониторингілеуге арналған Платформа өнеркәсіптік пайдалануға енгізілді, ол 2022 жылдан бастап пилоттық режимде жұмыс істеді. 2023 жылы Қоғам қызметкерлері өткен жылы басталған оқиғалар карточкаларына «Jerinspectr»платформасында қайта мониторинг жүргізді. 4520 факті бойынша бұзушылық расталды. Бұл платформа пайдаланылмаған жер учаскелерін уақтылы анықтауға және айналымға қайтаруға мүмкіндік береді.

Сондай ақ «Minerals.gov.kz» жер қойнауын пайдаланудың бірыңғай платформасы өнеркәсіптік пайдалануға сәтті енгізілді, бұл сыбайлас жемқорлыққа қарсы салалардың бірінде ашықтықты қамтамасыз етеді және қатты пайдалы қазбаларды барлау немесе өндіру жұмыстарын жүзеге асыру үшін лицензия алу процесін жеделдетеді.

2023 жылдың соңында ЖПБП «Minerals.gov.kz»:
- тіркелген пайдаланушылар - 2451;
- барлауға электронды өтініш берілді - 1226;
- өндіруге электрондық өтініш берілді - 28;
- қатты пайдалы қазбаларды барлауға лицензиялар берілді - 100.

Салалардың ғарыштық мониторингі шеңберінде мемлекеттік органдар үшін мынадай жұмыстарды орындады:

Заңсыз тау-кен жұмыстарының ғарыштық мониторингі:
- 2503 – заңсыз өндіру орны, соның ішінде:
- 77 – 2023 жылы пайда болғандар;
- 377 – тарихи ауданы өзгерген;
- 2049 – тарихи ауданы өзгермеген.


ҚР барлық облыстарының аумағындағы Жер ресурстарын ұтымды пайдаланудың ғарыштық мониторингі:
– 0,9 млн. га. пайдаланылмайтын егістік жерлер;
- 0,7 млн га. жартылай пайдаланылмайтын егістік жерлер;
- 0,4 млн га. егістік жерлердің бұзылған шекаралары;
- 13,3 млн. га жайылымдық жерлерде жануарлар жоқ (жүктеме 9,2 млн.га-ға 20% - дан аз).

Елді-мекендер ішіндегі жерді өз бетінше басып алудың ғарыштық мониторингі және коммерциялық мақсаттағы пайдаланылмай жатқан жер учаскелерінің ғарыштық мониторингі:
- МЖК ААЖ базасында тіркелмеген жер учаскелер саны – 296 578;
- тіркелген жер учаскелерінің шекарасынан тыс шығулар – 63 867;
- жер учаскесіне тіркелген құқығы жоқ құрылыс динамикасы бар объектілер  – 440.


22 қаланың аумағында коммерциялық мақсаттағы пайдаланылмай жатқан жер учаскелерінің жалпы саны:
- 1210 (1629 га) жалдау мерзімі өткен игерілмеген жер учаскелері;
- 208 учаске (83,4 га) - ішінара игерілген жер учаскелері;
- 736 (2639 га) игерілмеген жер учаскелері.


Орман ресурстарының ғарыштық мониторингі:

Мониторинг ауданы 418 мың шаршы км, жалпы ауданы 204 793,61 шаршы км Қазақстанның ормандары өзектендірілді.

- 121 189 термалды нүкте (ықтимал өрт ошақтары) табылды;
- 150 020,05 га өртенген МОҚ аумағы цифрландырылды;
- 3773 ағаш кесу полигоны, оның ішінде:
- бұру және таксациялау ережелері бұзылған 79 ағаш кесу полигоны;;
- 53 заңсыз ағаш кесу полигоны.


Өндіріс және тұтыну қалдықтарының ғарыштық мониторингі:

Мониторинг 39 қызығушылық аймағы бойынша жүргізіледі және 2,5 мың елді-мекенді қамтитын 272 мың шаршы км астам аумақты құрайды.

- 5540 заңсыз қалдықтар объектісі;
- 404 лицензиялық шекараларды бұзады;


Төтенше жағдайлардың ғарыштық мониторингі:
– ҚР бүкіл аумағы бойынша орман және дала өрттері, өртенген учаскелердің ауданы-1 375 147,54 га (2 726 өрт).
– Ірі орман өрттерінің шұғыл мониторингі (Семей орманы, Іле-Балқаш резерваты, Науырзым резерваты, Ертіс орманы және т. б.) жасалды. ТЖ мониторингі кезінде жеделдікті арттыру үшін қосымша функциялар әзірленді.


«Өзендердің су қорғау аймақтары мен белдеулерін пайдалану режимінің» міндеті бойынша

Талғар мен Қаскелең өзендерінің белгіленген аймақтары мен белдеулері шегінде анықталды:

- жалпы ауданы 27,68 га өндіріс және тұтыну қалдықтары бар 13 стихиялық полигон;
- жалпы ауданы 4,5 га 1 санкцияланған полигонның шығу ауданы 3,1 га,
- жалпы ауданы 43,65 га болатын 9 рұқсат етілмеген КТПҚ өндіру, жалпы лицензиялық шекарадан шығу ауданы 46,15 га болатын 14 лицензиялық өндіру;
- МЖК ААЖ базасында тіркелмеген 369 ғимарат пен құрылымдар, 2021 жер учаскесі СҚАмБ орнатылғаннан кейін берілген (2011 жылдан бастап);
- 5 384,9 га егістік,
- 3 260,8 га жайылымдық жерлер.

Өзендердегі арналық процестердің мониторингі:

Ойыл және Жем өзендерінің учаскелерінде мониторинг арқылы анықталды:

- 53,98 га тұнба;
- 72,09 га балдырлану;
- 171,18 га саязданған учаскелер.


Жайылымдық жерлердің мониторингі:

Жайылымдық өсімдіктердің жай-күйі мен деградация дәрежесін бағалау:

- Жайылымдық жерлердің 31,9% (25,8 млн. га), жағдайы өте нашар;
- 50,2% (40,6 млн. га) жер нашар.

● сонымен қатар, 13,4 млн. гектар жайылымдық жерлер әлсіз дәрежеде, 5,5 млн. гектар жерлер орташа дәрежеде, 3,5 млн. гектар жерлер күшті дәрежеде тозған;
● ҚР жайылымдық өсімдіктерінің өнімділігін бағалау (көктемгі маусымда орташа өнімділік – 4,6 ц/га, жазда – 6,6 ц/га, күзде – 4,4 ц/га)

Өсімдік шаруашылығының 7 міндет бойынша мониторингі:


10.08.2023 ж. жағдай бойынша жыртылған жер алқаптарының ауданы 2 378,4 мың га құрады (ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы егіс алқабының 11,3%).


ЖҚЗ деректері бойынша 2023 жылғы 20 тамызға дәнді дақылдар алқаптарының ауданы келесідей бағаланады:
- өте жақсы 1 068 992,71 га құрайды (дәнді дақылдардың жалпы ауданының 6,58%);
- жақсы –3 001 185,54 га (дәнді дақылдардың жалпы көлемінің 18,46%),
- қанағаттанарлық –7 917 234,53 га (дәнді ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 48,71%),
- нашар – 2 906 660,68 га (дәнді дақылдардың жалпы көлемінің 17,88%),
- өте нашар –1 360 456,65 га (дәнді дақылдардың жалпы көлемінің 8,37%).


2023 жылғы 20 тамыздағы ЖҚЗ деректері бойынша дәнді дақылдардың егілген алқаптары ауданының ластану дәрежесі:
- әлсіз–­4 575 915,76 га (дәнді дақылдардың жалпы ауданының 28,15%);
- орташа–7 896 387,13 га (дәнді дақылдардың жалпы ауданының48,58%);
- күшті – 3 782 227,08 га (дәнді дақылдардың жалпы ауданының 23,27%).


ЖҚЗ деректері негізінде 2023 жылғы 20 тамыздағы жағдай бойынша негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының ауданы 18 037 481,66 га құрады, оның ішінде:
- бидай–13 048 573,78 га құрайды (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 72,34%);
- арпа –2 271 706,84 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 12,6%),
- сұлы–215 462,8 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 1,2%);
- күнбағыс –1 235 532,76 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 6,85%);
- зығыр–890 983,34 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 4,94%);
- күріш –89 439,06 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 0,5%);
– картоп–174 391,73 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 0,96%);
- мақта–111 391,35 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 0,61%).



Дәнді дақылдардың орташа болжамды өнімділігі 12,8 ц/га құрады, болжамды жалпы алым 20 805 798,76 тонна.
Не істелінді?

Жыл ішінде өңделген деректердің жалпы көлемі 52,6 млн.ш. км астам құрады, олар біздің пайдаланушыларға картографиялық қосымшалар түрінде 12 салалық геосервис арқылы берілді.

Өткен жылдың ең үлкен жетістіктерінің бірі – әлеуметтік маңызы бар салаларда бірден екі ақпараттық жүйенің ақпараттық қауіпсіздік талаптарына сәйкестігін растай отырып, өнеркәсіптік пайдалануға енгізу – бұл жерді пайдалану және жер қойнауын пайдалану салалары.

Ағымдағы жылы «JerInSpectr»пайдаланылмайтын жерлерді мониторингілеуге арналған Платформа өнеркәсіптік пайдалануға енгізілді, ол 2022 жылдан бастап пилоттық режимде жұмыс істеді. 2023 жылы Қоғам қызметкерлері өткен жылы басталған оқиғалар карточкаларына «Jerinspectr»платформасында қайта мониторинг жүргізді. 4520 факті бойынша бұзушылық расталды. Бұл платформа пайдаланылмаған жер учаскелерін уақтылы анықтауға және айналымға қайтаруға мүмкіндік береді.

Сондай ақ «Minerals.gov.kz» жер қойнауын пайдаланудың бірыңғай платформасы өнеркәсіптік пайдалануға сәтті енгізілді, бұл сыбайлас жемқорлыққа қарсы салалардың бірінде ашықтықты қамтамасыз етеді және қатты пайдалы қазбаларды барлау немесе өндіру жұмыстарын жүзеге асыру үшін лицензия алу процесін жеделдетеді.

2023 жылдың соңында ЖПБП «Minerals.gov.kz»:
- тіркелген пайдаланушылар - 2451;
- барлауға электронды өтініш берілді - 1226;
- өндіруге электрондық өтініш берілді - 28;
- қатты пайдалы қазбаларды барлауға лицензиялар берілді - 100.

Салалардың ғарыштық мониторингі шеңберінде мемлекеттік органдар үшін мынадай жұмыстарды орындады:

Заңсыз тау-кен жұмыстарының ғарыштық мониторингі:
- 2503 – заңсыз өндіру орны, соның ішінде:
- 77 – 2023 жылы пайда болғандар;
- 377 – тарихи ауданы өзгерген;
- 2049 – тарихи ауданы өзгермеген.


ҚР барлық облыстарының аумағындағы Жер ресурстарын ұтымды пайдаланудың ғарыштық мониторингі:
– 0,9 млн. га. пайдаланылмайтын егістік жерлер;
- 0,7 млн га. жартылай пайдаланылмайтын егістік жерлер;
- 0,4 млн га. егістік жерлердің бұзылған шекаралары;
- 13,3 млн. га жайылымдық жерлерде жануарлар жоқ (жүктеме 9,2 млн.га-ға 20% - дан аз).

Елді-мекендер ішіндегі жерді өз бетінше басып алудың ғарыштық мониторингі және коммерциялық мақсаттағы пайдаланылмай жатқан жер учаскелерінің ғарыштық мониторингі:
- МЖК ААЖ базасында тіркелмеген жер учаскелер саны – 296 578;
- тіркелген жер учаскелерінің шекарасынан тыс шығулар – 63 867;
- жер учаскесіне тіркелген құқығы жоқ құрылыс динамикасы бар объектілер  – 440.


22 қаланың аумағында коммерциялық мақсаттағы пайдаланылмай жатқан жер учаскелерінің жалпы саны:
- 1210 (1629 га) жалдау мерзімі өткен игерілмеген жер учаскелері;
- 208 учаске (83,4 га) - ішінара игерілген жер учаскелері;
- 736 (2639 га) игерілмеген жер учаскелері.


Орман ресурстарының ғарыштық мониторингі:

Мониторинг ауданы 418 мың шаршы км, жалпы ауданы 204 793,61 шаршы км Қазақстанның ормандары өзектендірілді.

- 121 189 термалды нүкте (ықтимал өрт ошақтары) табылды;
- 150 020,05 га өртенген МОҚ аумағы цифрландырылды;
- 3773 ағаш кесу полигоны, оның ішінде:
- бұру және таксациялау ережелері бұзылған 79 ағаш кесу полигоны;;
- 53 заңсыз ағаш кесу полигоны.


Өндіріс және тұтыну қалдықтарының ғарыштық мониторингі:

Мониторинг 39 қызығушылық аймағы бойынша жүргізіледі және 2,5 мың елді-мекенді қамтитын 272 мың шаршы км астам аумақты құрайды.

- 5540 заңсыз қалдықтар объектісі;
- 404 лицензиялық шекараларды бұзады;


Төтенше жағдайлардың ғарыштық мониторингі:
– ҚР бүкіл аумағы бойынша орман және дала өрттері, өртенген учаскелердің ауданы-1 375 147,54 га (2 726 өрт).
– Ірі орман өрттерінің шұғыл мониторингі (Семей орманы, Іле-Балқаш резерваты, Науырзым резерваты, Ертіс орманы және т. б.) жасалды. ТЖ мониторингі кезінде жеделдікті арттыру үшін қосымша функциялар әзірленді.


«Өзендердің су қорғау аймақтары мен белдеулерін пайдалану режимінің» міндеті бойынша

Талғар мен Қаскелең өзендерінің белгіленген аймақтары мен белдеулері шегінде анықталды:

- жалпы ауданы 27,68 га өндіріс және тұтыну қалдықтары бар 13 стихиялық полигон;
- жалпы ауданы 4,5 га 1 санкцияланған полигонның шығу ауданы 3,1 га,
- жалпы ауданы 43,65 га болатын 9 рұқсат етілмеген КТПҚ өндіру, жалпы лицензиялық шекарадан шығу ауданы 46,15 га болатын 14 лицензиялық өндіру;
- МЖК ААЖ базасында тіркелмеген 369 ғимарат пен құрылымдар, 2021 жер учаскесі СҚАмБ орнатылғаннан кейін берілген (2011 жылдан бастап);
- 5 384,9 га егістік,
- 3 260,8 га жайылымдық жерлер.

Өзендердегі арналық процестердің мониторингі:

Ойыл және Жем өзендерінің учаскелерінде мониторинг арқылы анықталды:

- 53,98 га тұнба;
- 72,09 га балдырлану;
- 171,18 га саязданған учаскелер.


Жайылымдық жерлердің мониторингі:

Жайылымдық өсімдіктердің жай-күйі мен деградация дәрежесін бағалау:

- Жайылымдық жерлердің 31,9% (25,8 млн. га), жағдайы өте нашар;
- 50,2% (40,6 млн. га) жер нашар.

● сонымен қатар, 13,4 млн. гектар жайылымдық жерлер әлсіз дәрежеде, 5,5 млн. гектар жерлер орташа дәрежеде, 3,5 млн. гектар жерлер күшті дәрежеде тозған;
● ҚР жайылымдық өсімдіктерінің өнімділігін бағалау (көктемгі маусымда орташа өнімділік – 4,6 ц/га, жазда – 6,6 ц/га, күзде – 4,4 ц/га)

Өсімдік шаруашылығының 7 міндет бойынша мониторингі:


10.08.2023 ж. жағдай бойынша жыртылған жер алқаптарының ауданы 2 378,4 мың га құрады (ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы егіс алқабының 11,3%).


ЖҚЗ деректері бойынша 2023 жылғы 20 тамызға дәнді дақылдар алқаптарының ауданы келесідей бағаланады:
- өте жақсы 1 068 992,71 га құрайды (дәнді дақылдардың жалпы ауданының 6,58%);
- жақсы –3 001 185,54 га (дәнді дақылдардың жалпы көлемінің 18,46%),
- қанағаттанарлық –7 917 234,53 га (дәнді ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 48,71%),
- нашар – 2 906 660,68 га (дәнді дақылдардың жалпы көлемінің 17,88%),
- өте нашар –1 360 456,65 га (дәнді дақылдардың жалпы көлемінің 8,37%).


2023 жылғы 20 тамыздағы ЖҚЗ деректері бойынша дәнді дақылдардың егілген алқаптары ауданының ластану дәрежесі:
- әлсіз–­4 575 915,76 га (дәнді дақылдардың жалпы ауданының 28,15%);
- орташа–7 896 387,13 га (дәнді дақылдардың жалпы ауданының48,58%);
- күшті – 3 782 227,08 га (дәнді дақылдардың жалпы ауданының 23,27%).


ЖҚЗ деректері негізінде 2023 жылғы 20 тамыздағы жағдай бойынша негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының ауданы 18 037 481,66 га құрады, оның ішінде:
- бидай–13 048 573,78 га құрайды (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 72,34%);
- арпа –2 271 706,84 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 12,6%),
- сұлы–215 462,8 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 1,2%);
- күнбағыс –1 235 532,76 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 6,85%);
- зығыр–890 983,34 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 4,94%);
- күріш –89 439,06 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 0,5%);
– картоп–174 391,73 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 0,96%);
- мақта–111 391,35 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 0,61%).



Дәнді дақылдардың орташа болжамды өнімділігі 12,8 ц/га құрады, болжамды жалпы алым 20 805 798,76 тонна.
Не істелінді?

Жыл ішінде өңделген деректердің жалпы көлемі 52,6 млн.ш. км астам құрады, олар біздің пайдаланушыларға картографиялық қосымшалар түрінде 12 салалық геосервис арқылы берілді.

Өткен жылдың ең үлкен жетістіктерінің бірі – әлеуметтік маңызы бар салаларда бірден екі ақпараттық жүйенің ақпараттық қауіпсіздік талаптарына сәйкестігін растай отырып, өнеркәсіптік пайдалануға енгізу – бұл жерді пайдалану және жер қойнауын пайдалану салалары.

Ағымдағы жылы «JerInSpectr»пайдаланылмайтын жерлерді мониторингілеуге арналған Платформа өнеркәсіптік пайдалануға енгізілді, ол 2022 жылдан бастап пилоттық режимде жұмыс істеді. 2023 жылы Қоғам қызметкерлері өткен жылы басталған оқиғалар карточкаларына «Jerinspectr»платформасында қайта мониторинг жүргізді. 4520 факті бойынша бұзушылық расталды. Бұл платформа пайдаланылмаған жер учаскелерін уақтылы анықтауға және айналымға қайтаруға мүмкіндік береді.

Сондай ақ «Minerals.gov.kz» жер қойнауын пайдаланудың бірыңғай платформасы өнеркәсіптік пайдалануға сәтті енгізілді, бұл сыбайлас жемқорлыққа қарсы салалардың бірінде ашықтықты қамтамасыз етеді және қатты пайдалы қазбаларды барлау немесе өндіру жұмыстарын жүзеге асыру үшін лицензия алу процесін жеделдетеді.

2023 жылдың соңында ЖПБП «Minerals.gov.kz»:
- тіркелген пайдаланушылар - 2451;
- барлауға электронды өтініш берілді - 1226;
- өндіруге электрондық өтініш берілді - 28;
- қатты пайдалы қазбаларды барлауға лицензиялар берілді - 100.

Салалардың ғарыштық мониторингі шеңберінде мемлекеттік органдар үшін мынадай жұмыстарды орындады:

Заңсыз тау-кен жұмыстарының ғарыштық мониторингі:
- 2503 – заңсыз өндіру орны, соның ішінде:
- 77 – 2023 жылы пайда болғандар;
- 377 – тарихи ауданы өзгерген;
- 2049 – тарихи ауданы өзгермеген.


ҚР барлық облыстарының аумағындағы Жер ресурстарын ұтымды пайдаланудың ғарыштық мониторингі:
– 0,9 млн. га. пайдаланылмайтын егістік жерлер;
- 0,7 млн га. жартылай пайдаланылмайтын егістік жерлер;
- 0,4 млн га. егістік жерлердің бұзылған шекаралары;
- 13,3 млн. га жайылымдық жерлерде жануарлар жоқ (жүктеме 9,2 млн.га-ға 20% - дан аз).

Елді-мекендер ішіндегі жерді өз бетінше басып алудың ғарыштық мониторингі және коммерциялық мақсаттағы пайдаланылмай жатқан жер учаскелерінің ғарыштық мониторингі:
- МЖК ААЖ базасында тіркелмеген жер учаскелер саны – 296 578;
- тіркелген жер учаскелерінің шекарасынан тыс шығулар – 63 867;
- жер учаскесіне тіркелген құқығы жоқ құрылыс динамикасы бар объектілер  – 440.


22 қаланың аумағында коммерциялық мақсаттағы пайдаланылмай жатқан жер учаскелерінің жалпы саны:
- 1210 (1629 га) жалдау мерзімі өткен игерілмеген жер учаскелері;
- 208 учаске (83,4 га) - ішінара игерілген жер учаскелері;
- 736 (2639 га) игерілмеген жер учаскелері.


Орман ресурстарының ғарыштық мониторингі:

Мониторинг ауданы 418 мың шаршы км, жалпы ауданы 204 793,61 шаршы км Қазақстанның ормандары өзектендірілді.

- 121 189 термалды нүкте (ықтимал өрт ошақтары) табылды;
- 150 020,05 га өртенген МОҚ аумағы цифрландырылды;
- 3773 ағаш кесу полигоны, оның ішінде:
- бұру және таксациялау ережелері бұзылған 79 ағаш кесу полигоны;;
- 53 заңсыз ағаш кесу полигоны.


Өндіріс және тұтыну қалдықтарының ғарыштық мониторингі:

Мониторинг 39 қызығушылық аймағы бойынша жүргізіледі және 2,5 мың елді-мекенді қамтитын 272 мың шаршы км астам аумақты құрайды.

- 5540 заңсыз қалдықтар объектісі;
- 404 лицензиялық шекараларды бұзады;


Төтенше жағдайлардың ғарыштық мониторингі:
– ҚР бүкіл аумағы бойынша орман және дала өрттері, өртенген учаскелердің ауданы-1 375 147,54 га (2 726 өрт).
– Ірі орман өрттерінің шұғыл мониторингі (Семей орманы, Іле-Балқаш резерваты, Науырзым резерваты, Ертіс орманы және т. б.) жасалды. ТЖ мониторингі кезінде жеделдікті арттыру үшін қосымша функциялар әзірленді.


«Өзендердің су қорғау аймақтары мен белдеулерін пайдалану режимінің» міндеті бойынша

Талғар мен Қаскелең өзендерінің белгіленген аймақтары мен белдеулері шегінде анықталды:

- жалпы ауданы 27,68 га өндіріс және тұтыну қалдықтары бар 13 стихиялық полигон;
- жалпы ауданы 4,5 га 1 санкцияланған полигонның шығу ауданы 3,1 га,
- жалпы ауданы 43,65 га болатын 9 рұқсат етілмеген КТПҚ өндіру, жалпы лицензиялық шекарадан шығу ауданы 46,15 га болатын 14 лицензиялық өндіру;
- МЖК ААЖ базасында тіркелмеген 369 ғимарат пен құрылымдар, 2021 жер учаскесі СҚАмБ орнатылғаннан кейін берілген (2011 жылдан бастап);
- 5 384,9 га егістік,
- 3 260,8 га жайылымдық жерлер.

Өзендердегі арналық процестердің мониторингі:

Ойыл және Жем өзендерінің учаскелерінде мониторинг арқылы анықталды:

- 53,98 га тұнба;
- 72,09 га балдырлану;
- 171,18 га саязданған учаскелер.


Жайылымдық жерлердің мониторингі:

Жайылымдық өсімдіктердің жай-күйі мен деградация дәрежесін бағалау:

- Жайылымдық жерлердің 31,9% (25,8 млн. га), жағдайы өте нашар;
- 50,2% (40,6 млн. га) жер нашар.

● сонымен қатар, 13,4 млн. гектар жайылымдық жерлер әлсіз дәрежеде, 5,5 млн. гектар жерлер орташа дәрежеде, 3,5 млн. гектар жерлер күшті дәрежеде тозған;
● ҚР жайылымдық өсімдіктерінің өнімділігін бағалау (көктемгі маусымда орташа өнімділік – 4,6 ц/га, жазда – 6,6 ц/га, күзде – 4,4 ц/га)

Өсімдік шаруашылығының 7 міндет бойынша мониторингі:


10.08.2023 ж. жағдай бойынша жыртылған жер алқаптарының ауданы 2 378,4 мың га құрады (ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы егіс алқабының 11,3%).


ЖҚЗ деректері бойынша 2023 жылғы 20 тамызға дәнді дақылдар алқаптарының ауданы келесідей бағаланады:
- өте жақсы 1 068 992,71 га құрайды (дәнді дақылдардың жалпы ауданының 6,58%);
- жақсы –3 001 185,54 га (дәнді дақылдардың жалпы көлемінің 18,46%),
- қанағаттанарлық –7 917 234,53 га (дәнді ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 48,71%),
- нашар – 2 906 660,68 га (дәнді дақылдардың жалпы көлемінің 17,88%),
- өте нашар –1 360 456,65 га (дәнді дақылдардың жалпы көлемінің 8,37%).


2023 жылғы 20 тамыздағы ЖҚЗ деректері бойынша дәнді дақылдардың егілген алқаптары ауданының ластану дәрежесі:
- әлсіз–­4 575 915,76 га (дәнді дақылдардың жалпы ауданының 28,15%);
- орташа–7 896 387,13 га (дәнді дақылдардың жалпы ауданының48,58%);
- күшті – 3 782 227,08 га (дәнді дақылдардың жалпы ауданының 23,27%).


ЖҚЗ деректері негізінде 2023 жылғы 20 тамыздағы жағдай бойынша негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының ауданы 18 037 481,66 га құрады, оның ішінде:
- бидай–13 048 573,78 га құрайды (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 72,34%);
- арпа –2 271 706,84 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 12,6%),
- сұлы–215 462,8 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 1,2%);
- күнбағыс –1 235 532,76 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 6,85%);
- зығыр–890 983,34 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 4,94%);
- күріш –89 439,06 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 0,5%);
– картоп–174 391,73 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 0,96%);
- мақта–111 391,35 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 0,61%).



Дәнді дақылдардың орташа болжамды өнімділігі 12,8 ц/га құрады, болжамды жалпы алым 20 805 798,76 тонна.
Не істелінді?

Жыл ішінде өңделген деректердің жалпы көлемі 52,6 млн.ш. км астам құрады, олар біздің пайдаланушыларға картографиялық қосымшалар түрінде 12 салалық геосервис арқылы берілді.

Өткен жылдың ең үлкен жетістіктерінің бірі – әлеуметтік маңызы бар салаларда бірден екі ақпараттық жүйенің ақпараттық қауіпсіздік талаптарына сәйкестігін растай отырып, өнеркәсіптік пайдалануға енгізу – бұл жерді пайдалану және жер қойнауын пайдалану салалары.

Ағымдағы жылы «JerInSpectr»пайдаланылмайтын жерлерді мониторингілеуге арналған Платформа өнеркәсіптік пайдалануға енгізілді, ол 2022 жылдан бастап пилоттық режимде жұмыс істеді. 2023 жылы Қоғам қызметкерлері өткен жылы басталған оқиғалар карточкаларына «Jerinspectr»платформасында қайта мониторинг жүргізді. 4520 факті бойынша бұзушылық расталды. Бұл платформа пайдаланылмаған жер учаскелерін уақтылы анықтауға және айналымға қайтаруға мүмкіндік береді.

Сондай ақ «Minerals.gov.kz» жер қойнауын пайдаланудың бірыңғай платформасы өнеркәсіптік пайдалануға сәтті енгізілді, бұл сыбайлас жемқорлыққа қарсы салалардың бірінде ашықтықты қамтамасыз етеді және қатты пайдалы қазбаларды барлау немесе өндіру жұмыстарын жүзеге асыру үшін лицензия алу процесін жеделдетеді.

2023 жылдың соңында ЖПБП «Minerals.gov.kz»:
- тіркелген пайдаланушылар - 2451;
- барлауға электронды өтініш берілді - 1226;
- өндіруге электрондық өтініш берілді - 28;
- қатты пайдалы қазбаларды барлауға лицензиялар берілді - 100.

Салалардың ғарыштық мониторингі шеңберінде мемлекеттік органдар үшін мынадай жұмыстарды орындады:

Заңсыз тау-кен жұмыстарының ғарыштық мониторингі:
- 2503 – заңсыз өндіру орны, соның ішінде:
- 77 – 2023 жылы пайда болғандар;
- 377 – тарихи ауданы өзгерген;
- 2049 – тарихи ауданы өзгермеген.


ҚР барлық облыстарының аумағындағы Жер ресурстарын ұтымды пайдаланудың ғарыштық мониторингі:
– 0,9 млн. га. пайдаланылмайтын егістік жерлер;
- 0,7 млн га. жартылай пайдаланылмайтын егістік жерлер;
- 0,4 млн га. егістік жерлердің бұзылған шекаралары;
- 13,3 млн. га жайылымдық жерлерде жануарлар жоқ (жүктеме 9,2 млн.га-ға 20% - дан аз).

Елді-мекендер ішіндегі жерді өз бетінше басып алудың ғарыштық мониторингі және коммерциялық мақсаттағы пайдаланылмай жатқан жер учаскелерінің ғарыштық мониторингі:
- МЖК ААЖ базасында тіркелмеген жер учаскелер саны – 296 578;
- тіркелген жер учаскелерінің шекарасынан тыс шығулар – 63 867;
- жер учаскесіне тіркелген құқығы жоқ құрылыс динамикасы бар объектілер  – 440.


22 қаланың аумағында коммерциялық мақсаттағы пайдаланылмай жатқан жер учаскелерінің жалпы саны:
- 1210 (1629 га) жалдау мерзімі өткен игерілмеген жер учаскелері;
- 208 учаске (83,4 га) - ішінара игерілген жер учаскелері;
- 736 (2639 га) игерілмеген жер учаскелері.


Орман ресурстарының ғарыштық мониторингі:

Мониторинг ауданы 418 мың шаршы км, жалпы ауданы 204 793,61 шаршы км Қазақстанның ормандары өзектендірілді.

- 121 189 термалды нүкте (ықтимал өрт ошақтары) табылды;
- 150 020,05 га өртенген МОҚ аумағы цифрландырылды;
- 3773 ағаш кесу полигоны, оның ішінде:
- бұру және таксациялау ережелері бұзылған 79 ағаш кесу полигоны;;
- 53 заңсыз ағаш кесу полигоны.


Өндіріс және тұтыну қалдықтарының ғарыштық мониторингі:

Мониторинг 39 қызығушылық аймағы бойынша жүргізіледі және 2,5 мың елді-мекенді қамтитын 272 мың шаршы км астам аумақты құрайды.

- 5540 заңсыз қалдықтар объектісі;
- 404 лицензиялық шекараларды бұзады;


Төтенше жағдайлардың ғарыштық мониторингі:
– ҚР бүкіл аумағы бойынша орман және дала өрттері, өртенген учаскелердің ауданы-1 375 147,54 га (2 726 өрт).
– Ірі орман өрттерінің шұғыл мониторингі (Семей орманы, Іле-Балқаш резерваты, Науырзым резерваты, Ертіс орманы және т. б.) жасалды. ТЖ мониторингі кезінде жеделдікті арттыру үшін қосымша функциялар әзірленді.


«Өзендердің су қорғау аймақтары мен белдеулерін пайдалану режимінің» міндеті бойынша

Талғар мен Қаскелең өзендерінің белгіленген аймақтары мен белдеулері шегінде анықталды:

- жалпы ауданы 27,68 га өндіріс және тұтыну қалдықтары бар 13 стихиялық полигон;
- жалпы ауданы 4,5 га 1 санкцияланған полигонның шығу ауданы 3,1 га,
- жалпы ауданы 43,65 га болатын 9 рұқсат етілмеген КТПҚ өндіру, жалпы лицензиялық шекарадан шығу ауданы 46,15 га болатын 14 лицензиялық өндіру;
- МЖК ААЖ базасында тіркелмеген 369 ғимарат пен құрылымдар, 2021 жер учаскесі СҚАмБ орнатылғаннан кейін берілген (2011 жылдан бастап);
- 5 384,9 га егістік,
- 3 260,8 га жайылымдық жерлер.

Өзендердегі арналық процестердің мониторингі:

Ойыл және Жем өзендерінің учаскелерінде мониторинг арқылы анықталды:

- 53,98 га тұнба;
- 72,09 га балдырлану;
- 171,18 га саязданған учаскелер.


Жайылымдық жерлердің мониторингі:

Жайылымдық өсімдіктердің жай-күйі мен деградация дәрежесін бағалау:

- Жайылымдық жерлердің 31,9% (25,8 млн. га), жағдайы өте нашар;
- 50,2% (40,6 млн. га) жер нашар.

● сонымен қатар, 13,4 млн. гектар жайылымдық жерлер әлсіз дәрежеде, 5,5 млн. гектар жерлер орташа дәрежеде, 3,5 млн. гектар жерлер күшті дәрежеде тозған;
● ҚР жайылымдық өсімдіктерінің өнімділігін бағалау (көктемгі маусымда орташа өнімділік – 4,6 ц/га, жазда – 6,6 ц/га, күзде – 4,4 ц/га)

Өсімдік шаруашылығының 7 міндет бойынша мониторингі:


10.08.2023 ж. жағдай бойынша жыртылған жер алқаптарының ауданы 2 378,4 мың га құрады (ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы егіс алқабының 11,3%).


ЖҚЗ деректері бойынша 2023 жылғы 20 тамызға дәнді дақылдар алқаптарының ауданы келесідей бағаланады:
- өте жақсы 1 068 992,71 га құрайды (дәнді дақылдардың жалпы ауданының 6,58%);
- жақсы –3 001 185,54 га (дәнді дақылдардың жалпы көлемінің 18,46%),
- қанағаттанарлық –7 917 234,53 га (дәнді ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 48,71%),
- нашар – 2 906 660,68 га (дәнді дақылдардың жалпы көлемінің 17,88%),
- өте нашар –1 360 456,65 га (дәнді дақылдардың жалпы көлемінің 8,37%).


2023 жылғы 20 тамыздағы ЖҚЗ деректері бойынша дәнді дақылдардың егілген алқаптары ауданының ластану дәрежесі:
- әлсіз–­4 575 915,76 га (дәнді дақылдардың жалпы ауданының 28,15%);
- орташа–7 896 387,13 га (дәнді дақылдардың жалпы ауданының48,58%);
- күшті – 3 782 227,08 га (дәнді дақылдардың жалпы ауданының 23,27%).


ЖҚЗ деректері негізінде 2023 жылғы 20 тамыздағы жағдай бойынша негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының ауданы 18 037 481,66 га құрады, оның ішінде:
- бидай–13 048 573,78 га құрайды (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 72,34%);
- арпа –2 271 706,84 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 12,6%),
- сұлы–215 462,8 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 1,2%);
- күнбағыс –1 235 532,76 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 6,85%);
- зығыр–890 983,34 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 4,94%);
- күріш –89 439,06 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 0,5%);
– картоп–174 391,73 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 0,96%);
- мақта–111 391,35 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 0,61%).



Дәнді дақылдардың орташа болжамды өнімділігі 12,8 ц/га құрады, болжамды жалпы алым 20 805 798,76 тонна.
Не істелінді?

Жыл ішінде өңделген деректердің жалпы көлемі 52,6 млн.ш. км астам құрады, олар біздің пайдаланушыларға картографиялық қосымшалар түрінде 12 салалық геосервис арқылы берілді.

Өткен жылдың ең үлкен жетістіктерінің бірі – әлеуметтік маңызы бар салаларда бірден екі ақпараттық жүйенің ақпараттық қауіпсіздік талаптарына сәйкестігін растай отырып, өнеркәсіптік пайдалануға енгізу – бұл жерді пайдалану және жер қойнауын пайдалану салалары.

Ағымдағы жылы «JerInSpectr»пайдаланылмайтын жерлерді мониторингілеуге арналған Платформа өнеркәсіптік пайдалануға енгізілді, ол 2022 жылдан бастап пилоттық режимде жұмыс істеді. 2023 жылы Қоғам қызметкерлері өткен жылы басталған оқиғалар карточкаларына «Jerinspectr»платформасында қайта мониторинг жүргізді. 4520 факті бойынша бұзушылық расталды. Бұл платформа пайдаланылмаған жер учаскелерін уақтылы анықтауға және айналымға қайтаруға мүмкіндік береді.

Сондай ақ «Minerals.gov.kz» жер қойнауын пайдаланудың бірыңғай платформасы өнеркәсіптік пайдалануға сәтті енгізілді, бұл сыбайлас жемқорлыққа қарсы салалардың бірінде ашықтықты қамтамасыз етеді және қатты пайдалы қазбаларды барлау немесе өндіру жұмыстарын жүзеге асыру үшін лицензия алу процесін жеделдетеді.

2023 жылдың соңында ЖПБП «Minerals.gov.kz»:
- тіркелген пайдаланушылар - 2451;
- барлауға электронды өтініш берілді - 1226;
- өндіруге электрондық өтініш берілді - 28;
- қатты пайдалы қазбаларды барлауға лицензиялар берілді - 100.

Салалардың ғарыштық мониторингі шеңберінде мемлекеттік органдар үшін мынадай жұмыстарды орындады:

Заңсыз тау-кен жұмыстарының ғарыштық мониторингі:
- 2503 – заңсыз өндіру орны, соның ішінде:
- 77 – 2023 жылы пайда болғандар;
- 377 – тарихи ауданы өзгерген;
- 2049 – тарихи ауданы өзгермеген.


ҚР барлық облыстарының аумағындағы Жер ресурстарын ұтымды пайдаланудың ғарыштық мониторингі:
– 0,9 млн. га. пайдаланылмайтын егістік жерлер;
- 0,7 млн га. жартылай пайдаланылмайтын егістік жерлер;
- 0,4 млн га. егістік жерлердің бұзылған шекаралары;
- 13,3 млн. га жайылымдық жерлерде жануарлар жоқ (жүктеме 9,2 млн.га-ға 20% - дан аз).

Елді-мекендер ішіндегі жерді өз бетінше басып алудың ғарыштық мониторингі және коммерциялық мақсаттағы пайдаланылмай жатқан жер учаскелерінің ғарыштық мониторингі:
- МЖК ААЖ базасында тіркелмеген жер учаскелер саны – 296 578;
- тіркелген жер учаскелерінің шекарасынан тыс шығулар – 63 867;
- жер учаскесіне тіркелген құқығы жоқ құрылыс динамикасы бар объектілер  – 440.


22 қаланың аумағында коммерциялық мақсаттағы пайдаланылмай жатқан жер учаскелерінің жалпы саны:
- 1210 (1629 га) жалдау мерзімі өткен игерілмеген жер учаскелері;
- 208 учаске (83,4 га) - ішінара игерілген жер учаскелері;
- 736 (2639 га) игерілмеген жер учаскелері.


Орман ресурстарының ғарыштық мониторингі:

Мониторинг ауданы 418 мың шаршы км, жалпы ауданы 204 793,61 шаршы км Қазақстанның ормандары өзектендірілді.

- 121 189 термалды нүкте (ықтимал өрт ошақтары) табылды;
- 150 020,05 га өртенген МОҚ аумағы цифрландырылды;
- 3773 ағаш кесу полигоны, оның ішінде:
- бұру және таксациялау ережелері бұзылған 79 ағаш кесу полигоны;;
- 53 заңсыз ағаш кесу полигоны.


Өндіріс және тұтыну қалдықтарының ғарыштық мониторингі:

Мониторинг 39 қызығушылық аймағы бойынша жүргізіледі және 2,5 мың елді-мекенді қамтитын 272 мың шаршы км астам аумақты құрайды.

- 5540 заңсыз қалдықтар объектісі;
- 404 лицензиялық шекараларды бұзады;


Төтенше жағдайлардың ғарыштық мониторингі:
– ҚР бүкіл аумағы бойынша орман және дала өрттері, өртенген учаскелердің ауданы-1 375 147,54 га (2 726 өрт).
– Ірі орман өрттерінің шұғыл мониторингі (Семей орманы, Іле-Балқаш резерваты, Науырзым резерваты, Ертіс орманы және т. б.) жасалды. ТЖ мониторингі кезінде жеделдікті арттыру үшін қосымша функциялар әзірленді.


«Өзендердің су қорғау аймақтары мен белдеулерін пайдалану режимінің» міндеті бойынша

Талғар мен Қаскелең өзендерінің белгіленген аймақтары мен белдеулері шегінде анықталды:

- жалпы ауданы 27,68 га өндіріс және тұтыну қалдықтары бар 13 стихиялық полигон;
- жалпы ауданы 4,5 га 1 санкцияланған полигонның шығу ауданы 3,1 га,
- жалпы ауданы 43,65 га болатын 9 рұқсат етілмеген КТПҚ өндіру, жалпы лицензиялық шекарадан шығу ауданы 46,15 га болатын 14 лицензиялық өндіру;
- МЖК ААЖ базасында тіркелмеген 369 ғимарат пен құрылымдар, 2021 жер учаскесі СҚАмБ орнатылғаннан кейін берілген (2011 жылдан бастап);
- 5 384,9 га егістік,
- 3 260,8 га жайылымдық жерлер.

Өзендердегі арналық процестердің мониторингі:

Ойыл және Жем өзендерінің учаскелерінде мониторинг арқылы анықталды:

- 53,98 га тұнба;
- 72,09 га балдырлану;
- 171,18 га саязданған учаскелер.


Жайылымдық жерлердің мониторингі:

Жайылымдық өсімдіктердің жай-күйі мен деградация дәрежесін бағалау:

- Жайылымдық жерлердің 31,9% (25,8 млн. га), жағдайы өте нашар;
- 50,2% (40,6 млн. га) жер нашар.

● сонымен қатар, 13,4 млн. гектар жайылымдық жерлер әлсіз дәрежеде, 5,5 млн. гектар жерлер орташа дәрежеде, 3,5 млн. гектар жерлер күшті дәрежеде тозған;
● ҚР жайылымдық өсімдіктерінің өнімділігін бағалау (көктемгі маусымда орташа өнімділік – 4,6 ц/га, жазда – 6,6 ц/га, күзде – 4,4 ц/га)

Өсімдік шаруашылығының 7 міндет бойынша мониторингі:


10.08.2023 ж. жағдай бойынша жыртылған жер алқаптарының ауданы 2 378,4 мың га құрады (ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы егіс алқабының 11,3%).


ЖҚЗ деректері бойынша 2023 жылғы 20 тамызға дәнді дақылдар алқаптарының ауданы келесідей бағаланады:
- өте жақсы 1 068 992,71 га құрайды (дәнді дақылдардың жалпы ауданының 6,58%);
- жақсы –3 001 185,54 га (дәнді дақылдардың жалпы көлемінің 18,46%),
- қанағаттанарлық –7 917 234,53 га (дәнді ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 48,71%),
- нашар – 2 906 660,68 га (дәнді дақылдардың жалпы көлемінің 17,88%),
- өте нашар –1 360 456,65 га (дәнді дақылдардың жалпы көлемінің 8,37%).


2023 жылғы 20 тамыздағы ЖҚЗ деректері бойынша дәнді дақылдардың егілген алқаптары ауданының ластану дәрежесі:
- әлсіз–­4 575 915,76 га (дәнді дақылдардың жалпы ауданының 28,15%);
- орташа–7 896 387,13 га (дәнді дақылдардың жалпы ауданының48,58%);
- күшті – 3 782 227,08 га (дәнді дақылдардың жалпы ауданының 23,27%).


ЖҚЗ деректері негізінде 2023 жылғы 20 тамыздағы жағдай бойынша негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының ауданы 18 037 481,66 га құрады, оның ішінде:
- бидай–13 048 573,78 га құрайды (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 72,34%);
- арпа –2 271 706,84 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 12,6%),
- сұлы–215 462,8 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 1,2%);
- күнбағыс –1 235 532,76 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 6,85%);
- зығыр–890 983,34 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 4,94%);
- күріш –89 439,06 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 0,5%);
– картоп–174 391,73 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 0,96%);
- мақта–111 391,35 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 0,61%).



Дәнді дақылдардың орташа болжамды өнімділігі 12,8 ц/га құрады, болжамды жалпы алым 20 805 798,76 тонна.
Не істелінді?

Жыл ішінде өңделген деректердің жалпы көлемі 52,6 млн.ш. км астам құрады, олар біздің пайдаланушыларға картографиялық қосымшалар түрінде 12 салалық геосервис арқылы берілді.

Өткен жылдың ең үлкен жетістіктерінің бірі – әлеуметтік маңызы бар салаларда бірден екі ақпараттық жүйенің ақпараттық қауіпсіздік талаптарына сәйкестігін растай отырып, өнеркәсіптік пайдалануға енгізу – бұл жерді пайдалану және жер қойнауын пайдалану салалары.

Ағымдағы жылы «JerInSpectr»пайдаланылмайтын жерлерді мониторингілеуге арналған Платформа өнеркәсіптік пайдалануға енгізілді, ол 2022 жылдан бастап пилоттық режимде жұмыс істеді. 2023 жылы Қоғам қызметкерлері өткен жылы басталған оқиғалар карточкаларына «Jerinspectr»платформасында қайта мониторинг жүргізді. 4520 факті бойынша бұзушылық расталды. Бұл платформа пайдаланылмаған жер учаскелерін уақтылы анықтауға және айналымға қайтаруға мүмкіндік береді.

Сондай ақ «Minerals.gov.kz» жер қойнауын пайдаланудың бірыңғай платформасы өнеркәсіптік пайдалануға сәтті енгізілді, бұл сыбайлас жемқорлыққа қарсы салалардың бірінде ашықтықты қамтамасыз етеді және қатты пайдалы қазбаларды барлау немесе өндіру жұмыстарын жүзеге асыру үшін лицензия алу процесін жеделдетеді.

2023 жылдың соңында ЖПБП «Minerals.gov.kz»:
- тіркелген пайдаланушылар - 2451;
- барлауға электронды өтініш берілді - 1226;
- өндіруге электрондық өтініш берілді - 28;
- қатты пайдалы қазбаларды барлауға лицензиялар берілді - 100.

Салалардың ғарыштық мониторингі шеңберінде мемлекеттік органдар үшін мынадай жұмыстарды орындады:

Заңсыз тау-кен жұмыстарының ғарыштық мониторингі:
- 2503 – заңсыз өндіру орны, соның ішінде:
- 77 – 2023 жылы пайда болғандар;
- 377 – тарихи ауданы өзгерген;
- 2049 – тарихи ауданы өзгермеген.


ҚР барлық облыстарының аумағындағы Жер ресурстарын ұтымды пайдаланудың ғарыштық мониторингі:
– 0,9 млн. га. пайдаланылмайтын егістік жерлер;
- 0,7 млн га. жартылай пайдаланылмайтын егістік жерлер;
- 0,4 млн га. егістік жерлердің бұзылған шекаралары;
- 13,3 млн. га жайылымдық жерлерде жануарлар жоқ (жүктеме 9,2 млн.га-ға 20% - дан аз).

Елді-мекендер ішіндегі жерді өз бетінше басып алудың ғарыштық мониторингі және коммерциялық мақсаттағы пайдаланылмай жатқан жер учаскелерінің ғарыштық мониторингі:
- МЖК ААЖ базасында тіркелмеген жер учаскелер саны – 296 578;
- тіркелген жер учаскелерінің шекарасынан тыс шығулар – 63 867;
- жер учаскесіне тіркелген құқығы жоқ құрылыс динамикасы бар объектілер  – 440.


22 қаланың аумағында коммерциялық мақсаттағы пайдаланылмай жатқан жер учаскелерінің жалпы саны:
- 1210 (1629 га) жалдау мерзімі өткен игерілмеген жер учаскелері;
- 208 учаске (83,4 га) - ішінара игерілген жер учаскелері;
- 736 (2639 га) игерілмеген жер учаскелері.


Орман ресурстарының ғарыштық мониторингі:

Мониторинг ауданы 418 мың шаршы км, жалпы ауданы 204 793,61 шаршы км Қазақстанның ормандары өзектендірілді.

- 121 189 термалды нүкте (ықтимал өрт ошақтары) табылды;
- 150 020,05 га өртенген МОҚ аумағы цифрландырылды;
- 3773 ағаш кесу полигоны, оның ішінде:
- бұру және таксациялау ережелері бұзылған 79 ағаш кесу полигоны;;
- 53 заңсыз ағаш кесу полигоны.


Өндіріс және тұтыну қалдықтарының ғарыштық мониторингі:

Мониторинг 39 қызығушылық аймағы бойынша жүргізіледі және 2,5 мың елді-мекенді қамтитын 272 мың шаршы км астам аумақты құрайды.

- 5540 заңсыз қалдықтар объектісі;
- 404 лицензиялық шекараларды бұзады;


Төтенше жағдайлардың ғарыштық мониторингі:
– ҚР бүкіл аумағы бойынша орман және дала өрттері, өртенген учаскелердің ауданы-1 375 147,54 га (2 726 өрт).
– Ірі орман өрттерінің шұғыл мониторингі (Семей орманы, Іле-Балқаш резерваты, Науырзым резерваты, Ертіс орманы және т. б.) жасалды. ТЖ мониторингі кезінде жеделдікті арттыру үшін қосымша функциялар әзірленді.


«Өзендердің су қорғау аймақтары мен белдеулерін пайдалану режимінің» міндеті бойынша

Талғар мен Қаскелең өзендерінің белгіленген аймақтары мен белдеулері шегінде анықталды:

- жалпы ауданы 27,68 га өндіріс және тұтыну қалдықтары бар 13 стихиялық полигон;
- жалпы ауданы 4,5 га 1 санкцияланған полигонның шығу ауданы 3,1 га,
- жалпы ауданы 43,65 га болатын 9 рұқсат етілмеген КТПҚ өндіру, жалпы лицензиялық шекарадан шығу ауданы 46,15 га болатын 14 лицензиялық өндіру;
- МЖК ААЖ базасында тіркелмеген 369 ғимарат пен құрылымдар, 2021 жер учаскесі СҚАмБ орнатылғаннан кейін берілген (2011 жылдан бастап);
- 5 384,9 га егістік,
- 3 260,8 га жайылымдық жерлер.

Өзендердегі арналық процестердің мониторингі:

Ойыл және Жем өзендерінің учаскелерінде мониторинг арқылы анықталды:

- 53,98 га тұнба;
- 72,09 га балдырлану;
- 171,18 га саязданған учаскелер.


Жайылымдық жерлердің мониторингі:

Жайылымдық өсімдіктердің жай-күйі мен деградация дәрежесін бағалау:

- Жайылымдық жерлердің 31,9% (25,8 млн. га), жағдайы өте нашар;
- 50,2% (40,6 млн. га) жер нашар.

● сонымен қатар, 13,4 млн. гектар жайылымдық жерлер әлсіз дәрежеде, 5,5 млн. гектар жерлер орташа дәрежеде, 3,5 млн. гектар жерлер күшті дәрежеде тозған;
● ҚР жайылымдық өсімдіктерінің өнімділігін бағалау (көктемгі маусымда орташа өнімділік – 4,6 ц/га, жазда – 6,6 ц/га, күзде – 4,4 ц/га)

Өсімдік шаруашылығының 7 міндет бойынша мониторингі:


10.08.2023 ж. жағдай бойынша жыртылған жер алқаптарының ауданы 2 378,4 мың га құрады (ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы егіс алқабының 11,3%).


ЖҚЗ деректері бойынша 2023 жылғы 20 тамызға дәнді дақылдар алқаптарының ауданы келесідей бағаланады:
- өте жақсы 1 068 992,71 га құрайды (дәнді дақылдардың жалпы ауданының 6,58%);
- жақсы –3 001 185,54 га (дәнді дақылдардың жалпы көлемінің 18,46%),
- қанағаттанарлық –7 917 234,53 га (дәнді ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 48,71%),
- нашар – 2 906 660,68 га (дәнді дақылдардың жалпы көлемінің 17,88%),
- өте нашар –1 360 456,65 га (дәнді дақылдардың жалпы көлемінің 8,37%).


2023 жылғы 20 тамыздағы ЖҚЗ деректері бойынша дәнді дақылдардың егілген алқаптары ауданының ластану дәрежесі:
- әлсіз–­4 575 915,76 га (дәнді дақылдардың жалпы ауданының 28,15%);
- орташа–7 896 387,13 га (дәнді дақылдардың жалпы ауданының48,58%);
- күшті – 3 782 227,08 га (дәнді дақылдардың жалпы ауданының 23,27%).


ЖҚЗ деректері негізінде 2023 жылғы 20 тамыздағы жағдай бойынша негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының ауданы 18 037 481,66 га құрады, оның ішінде:
- бидай–13 048 573,78 га құрайды (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 72,34%);
- арпа –2 271 706,84 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 12,6%),
- сұлы–215 462,8 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 1,2%);
- күнбағыс –1 235 532,76 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 6,85%);
- зығыр–890 983,34 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 4,94%);
- күріш –89 439,06 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 0,5%);
– картоп–174 391,73 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 0,96%);
- мақта–111 391,35 га (негізгі ауыл шаруашылығы дақылдарының жалпы ауданының 0,61%).



Дәнді дақылдардың орташа болжамды өнімділігі 12,8 ц/га құрады, болжамды жалпы алым 20 805 798,76 тонна.
ЖҚЗ деректері бойынша 10.11.2023 ж.дәнді дақылдардың жиналған алқабы 15,9 млн. га құрады (дәнді дақылдардың жалпы егіс алқабының 98,1%).


Сонымен, «Қазақстан Ғарыш Сапары» ҰК» АҚ Қазақстанда экономика салаларын цифрландыруға және дамытуға елеулі үлес қосатын, сондай-ақ мемлекеттік органдар мен ұйымдардың күнделікті қызметіне ғарыштық технологияларды енгізуді тамыр жайған үлкен нәтижелермен жылды аяқтады.





«Қазақстан Ғарыш Сапары» ҰК»АҚ
баспасөз қызметі

ЖҚЗ деректері бойынша 10.11.2023 ж.дәнді дақылдардың жиналған алқабы 15,9 млн. га құрады (дәнді дақылдардың жалпы егіс алқабының 98,1%).


Сонымен, «Қазақстан Ғарыш Сапары» ҰК» АҚ Қазақстанда экономика салаларын цифрландыруға және дамытуға елеулі үлес қосатын, сондай-ақ мемлекеттік органдар мен ұйымдардың күнделікті қызметіне ғарыштық технологияларды енгізуді тамыр жайған үлкен нәтижелермен жылды аяқтады.





«Қазақстан Ғарыш Сапары» ҰК»АҚ
баспасөз қызметі

ЖҚЗ деректері бойынша 10.11.2023 ж.дәнді дақылдардың жиналған алқабы 15,9 млн. га құрады (дәнді дақылдардың жалпы егіс алқабының 98,1%).


Сонымен, «Қазақстан Ғарыш Сапары» ҰК» АҚ Қазақстанда экономика салаларын цифрландыруға және дамытуға елеулі үлес қосатын, сондай-ақ мемлекеттік органдар мен ұйымдардың күнделікті қызметіне ғарыштық технологияларды енгізуді тамыр жайған үлкен нәтижелермен жылды аяқтады.





«Қазақстан Ғарыш Сапары» ҰК»АҚ
баспасөз қызметі

ЖҚЗ деректері бойынша 10.11.2023 ж.дәнді дақылдардың жиналған алқабы 15,9 млн. га құрады (дәнді дақылдардың жалпы егіс алқабының 98,1%).


Сонымен, «Қазақстан Ғарыш Сапары» ҰК» АҚ Қазақстанда экономика салаларын цифрландыруға және дамытуға елеулі үлес қосатын, сондай-ақ мемлекеттік органдар мен ұйымдардың күнделікті қызметіне ғарыштық технологияларды енгізуді тамыр жайған үлкен нәтижелермен жылды аяқтады.





«Қазақстан Ғарыш Сапары» ҰК»АҚ
баспасөз қызметі

ЖҚЗ деректері бойынша 10.11.2023 ж.дәнді дақылдардың жиналған алқабы 15,9 млн. га құрады (дәнді дақылдардың жалпы егіс алқабының 98,1%).


Сонымен, «Қазақстан Ғарыш Сапары» ҰК» АҚ Қазақстанда экономика салаларын цифрландыруға және дамытуға елеулі үлес қосатын, сондай-ақ мемлекеттік органдар мен ұйымдардың күнделікті қызметіне ғарыштық технологияларды енгізуді тамыр жайған үлкен нәтижелермен жылды аяқтады.





«Қазақстан Ғарыш Сапары» ҰК»АҚ
баспасөз қызметі

ЖҚЗ деректері бойынша 10.11.2023 ж.дәнді дақылдардың жиналған алқабы 15,9 млн. га құрады (дәнді дақылдардың жалпы егіс алқабының 98,1%).


Сонымен, «Қазақстан Ғарыш Сапары» ҰК» АҚ Қазақстанда экономика салаларын цифрландыруға және дамытуға елеулі үлес қосатын, сондай-ақ мемлекеттік органдар мен ұйымдардың күнделікті қызметіне ғарыштық технологияларды енгізуді тамыр жайған үлкен нәтижелермен жылды аяқтады.





«Қазақстан Ғарыш Сапары» ҰК»АҚ
баспасөз қызметі